Cemal Nadir’i Ölümünün 62. Yılında Saygıyla Anıyoruz!

Cemal Nadir’i Ölümünün 62. Yılında Saygıyla Anıyoruz!

Çağdaş Türk karikatürünün en ünlü isimlerinden Cemal Nadir Güler, 1947 yılında 45 yaşındayken aramızdan ayrılmıştı…

"1950 Kuşağı" diye anılan çizer grubunun ortaya çıkmasında öncülük eden sanatçılarımızdan olan Cemal Nadir Güler, dönem çizerlerinin çoğunun kendisine örnek aldığı, tarzını taklit ederek özgün çizgisini bulduğu bir ekoldü. Bu ülkede karikatürü kitlelere sevdirmeyi başarabilen isimlerden biriydi. Erken yaşta ölümü ile tarihi kişiliği daha da efsaneleşmiş ve binlerce İstanbullu ilk kez gözyaşları içinde bir çizer tabutunun ardından yürümüştü. Adı bir süre sonra

Cağaloğlu’nda, Ankara’da ve doğum yeri Bursa’da cadde ve sokaklara verildi.

1947 yılında ölümünden once, "Radyo" adlı dergide yayımlanan bir yazısında Cemal Nadir Güler karikatür anlayışını şu sözlerle ifade etmiş:

"Ben karikatürü bir güzel koku gibi insana bir an zevk verdikten sonra elde bir boş şişe veya sarı bir leke bırakıp havaya karışan bir marifet olmaktan başka türlü anlıyorum. O ne palyaçoluktur, ne de göbek attıran, çeneleri ağrıtan kahkahadır. Bence karikatür, insan beyninin muhtaç olduğu tebessüm ve tefekkürü (düşünceyi) temin eden bir güzel sanat olmalıdır."

Cemal Nadir Güler, Bulgaristan göçmeni bir ailenin çocuğu olarak 1902'de Bursa'da dünyaya geldi. Bursa Lisesi'ndeki öğreniminden sonra, bir süre tabelacılık ve resim öğretmenliği yaptı.

İlk karikatürleri, Sedat Simavi'nin 'Diken' adlı mizah dergisinde yayımlandı (1920). 'Akbaba' dergisine gönderdiği karikatürü ilgi çekince, 'Akşam' gazetesinden davet aldı ve İstanbul'a yerleşti (1929).

Akşam'da günlük karikatürler çizmeyi 1943'e değin sürdürdü. Daha sonra Cumhuriyet gazetesine geçti. 'Resimli Dünya', 'Karikatür', 'Yücel' dergilerinde de karikatürleri yayımlandı.

Cemal Nadir, Türk karikatürünün resmin etkisinden uzaklaşmasına katkıda bulunması, karikatürde yerli tipler yaratması ve halka özgü mizah anlayışını karikatüre yansıtmasıyla, çağdaş Türk karikatürünün öncüsü kabul edilir.

Cemal Nadir'e değin Türk karikatüründe resim çizgisi kullanılıyor, tiplemelerde ve mizah anlayışında Fransız etkisi göze çarpıyordu.

Amcabey, Efruz Bey, Dalkavuk, Akla Kara, Yeni Zengin gibi yeni ve yerli tipleri, karikatürlerinde toplumsal olaylara yer vermesi, yerli özelliklere ağırlık vererek çizmesi, karikatürün yaygınlaşmasında önemli etken oldu.

Cemal Nadir, kendiden sonraki kuşağın yetişmesine de önemli katkılarda bulundu. Viyana Uluslararası Karikatür Yarışması'nda birincilik aldı, karikatürleri pek çok yabancı dergide yayımlandı.

Beş kişisel sergisinden özellikle ABD'de açtığı sergi büyük ilgi uyandırdı. Karikatürlerini 'Amcabey'e Göre', 'Karikatür Albümü', 'Akla Kara', 'Dalkavuk Karikatür Albümü' ve 'Amcabey Albümü' adlarıyla yayımladı.

Sadece çizerlikle yetinmedi, Ankara ve İstanbul radyoları için de skeçler yazdı. 'Yüz Karası' adlı oyunu İstanbul Şehir Tiyatroları'nda sahnelendi. En verimli çağında, daha 45 yaşındayken 27 şubat 1947'de aramızdan ayrıldı.

Cemal Nadir Güler’i, aramızdan ayrılışının 62. yılında saygıyla anıyoruz…

Karikatürcüler Derneği