Karikatür -​ Muhalefet -​ Grafik Üzerine!.. (Oğuz Gürel)

Karikatür -​ Muhalefet -​ Grafik Üzerine!..  (Oğuz Gürel)

Karikatür üzerine teorik tartışmaların oldukça fakirleştiği bir ülke haline ülkemizde bildik konuların yeniymiş gibi yine bildik tarzda tartışılması karikatür adına ne getirir bilinmez.. Ama karikatürün muhalif olması, yazılı-yazısız karikatür, karikatür ve yayıncılık konularında günümüzün değişen şartlarında hem yapılacak hem de söylenecek çok şey var. Sanat kaygısı yüksek karikatür snob olur muhalif olur demek daha en baştan karikatür adına yanlış bir tanımlama. Yazılı olan sanat kaygısı yüksek karikatür yok mu?.. Sanat kaygısı yükselince muhalif dozu azalan, sanat kaygısı azalınca muhalif dozu yükselen bir denge karikatür de gerçek midir?.. Ya da muhalif olmaktan anladığınız nedir..?  Hergün iktidarı eleştirmek muhalif olmak mıdır?. Gündelik hayatın muhalefeti olmaz mı ?.. İlişkilerin muhalefeti olmaz mı ?.. Hergün iktidarı dön dolaş aynı şeyler üzerinden çizmek muhalefet mi olur yoksa giderek eleştirdiğiniz kişiyi sempatik hale mi getirir?.. Ya da muhalefet olmak adına aklınıza gelen şeyleri ne estetik ne görsel kaygı gütmeden çizmekle snob luktan kurtulur musunuz?.. Karikatür muhalif olunca tüm görevini huzur içinde yerine getirir mi?.. Muhalif olmak yerine bir şey koymadan herşeye karşı çıkmak mıdır?.. En muhalif karikatürleri çizince en başarılı çizer mi olursunuz ?.. gibi soruları çoğaltabilirsiniz.

 Yıllarca çok gerekliymiş gibi grafik karikatürle dergi-gazete karikatürü karşı karşıya getirildi. Karikatür salonlarda olmaz dendi. Hala bunların yazılıyor-tartışılıyor olması düşünce fakirliğidir. Grafik karikatürde gazete-dergi karikatürü de gereklidir. Karşı karşıya koymanın hele sanatsal değeri yüksek-alçak gibi tanımlamalar yapmanın da önemi yoktur. Karikatür dergi de de olur, salonda da ,sarayda da, sokakta da, evde de, müzede de, duvarda da, cafede de vs vs.. Önemli olan karikatür adına ne olduğudur. Dergi-gazete ayağında daha popülerleşen bir eğilim olması onun sanat değeri üzerine uzun tartışmaları da gerektirmez. Grafik karikatür örneği olup son derece muhalif olan yüzlerce örnek var. Dolayısıyla grafik sanatsal karikatür muhalif değil tezi komiktir. Muhalifliği düz slogan atmak gibi algılarsanız zaten önce karikatür değil muhalif olmak adına düşünmeniz gerekir. Hayatında tek bir muhalif karikatür çizmemiş fransız karikatürcü SEMPE bana göre gündelik hayatın en muhalif karikatürlerini çizmiştir. Önemli olan muhalif olmaya hangi boyutta baktığınızdır. Yukarıda yazdım. Her hafta her gün dön dolaş iktidarı çizmek karikatür de muhalif olmanın sınırlarını geliştirir mi?..

Geçmişte mizah dergilerinde çizen bazı çizerler köşelerinde yazısız mizahı alaya alır dalga geçerdi. Bunun kime faydası oldu bir dönüp bakalım geçmişe. Hatta ne trajiktir ki onların bazıları yazısız karikatürlerin yarıştığı yarışmalarda jüri oldu. Uluslararası karikatür yarışmasında popüler mizah dergisi çizeri jüri üyesi. Yani mizah dergisi çizeri güya snob olan grafik mizahın yarışmasında jüri olunca sorun yok. Ama grafik mizah piyasada yayın olmayınca sorun var. Okura ulaşmadığında sorun var öyle mi? Bakın gelin bir de tersinden bakalım. Geniş kitlelerin acaba grafik mizah-yazısız karikatür konusunda ki talebin azlığı grafik mizaha illa olumsuz anlamlar mı yüklemeyi gerektirir? Talebi az olan şeyin kalitesi düşük talebi çok olan herşeyin kalitesi yüksek midir? Çok satan kitap çok az satan kitaba göre daha mı iyidir? Çok izlenmek, çok okunmak, çok seyredilmek eşittir kalite midir?

Özetlersem..

Düşünce fakirliği uzun cümlelerle düşünceyi zenginleştirmez. Siz öyle sanırsınız etraftakiler 'kral çıplak' der..

Oğuz Gürel

oguzgurel@gmail.com