İsrail Çizgiyi Aştı, Çizerler Savaş Açtı!

İsrail çizgiyi aştı çizerler savaş açtı

İsrail'in Gazze'de sürdürdüğü katliam birinci ayını doldurmak üzere. Vahşet boyutunda devam eden saldırılarda ölenlerin sayısı 1.100'ü aştı ve görünen o ki dünyanın gözü önünde cereyan eden bu kıyım için ciddi bir gelişme ufukta görünmüyor.

Ekranlara yansıyanlar ise bombaların isabet ettiği hastane ve okullardan çıkan cansız çocuk, kadın ve erkek bedenleri. Ne söylersek söyleyelim, bir gerçek hiç değişmiyor: Filistinliler ölüyor!..

Ama yine de insani duyarlılığını kaybetmemiş her kesimden çıkan onurlu sesleri bombalar susturamıyor. Yazının, şiirin ve sözün gücüyle yaşanan bu vahşete karşı çıkanlar arasında çizerler ön sırayı alıyor. Her zaman bizi gülümseten karikatürler bu kez acıyı resmederek bir ironiyi de ortaya koyuyorlar. Çizginin sade ve vurucu gücüyle Filistin'e destek veren birçok isim var şüphesiz. Biz de bu haftayı Filistin'i onurlu bir şekilde savunurken diğer yandan İsrail'e sert eleştiriler getiren çizerlerin bir kısmını ağırlayalım istedik sayfalarımızda. Siyonizm'e karşı en sert çizgileriyle tanınan ve internet üzerinden bütün çizgileri dünyaca paylaşılan Brezilyalı çizer Carlos Latuff, Siyonizm'i çok tehlikeli bir siyasal akım olarak tanımlayan Belçikalı çizer Ben Heine ile yaptığımız görüşmeye Penguen Dergisi çizeri Erdil Yaşaroğlu ile Zaman Gazetesi çizeri Dağıstan Çetinkaya da katkıda bulundu. Söylenebilecek milyonlarca kelimeyi tek karede anlatarak Filistin'e destek veren ve İsrail'e karşı bayraklaşan karelerle içerideki sayfamızda sizleri baş başa bırakıyoruz.

Çizerler, Filistin'e karikatürleriyle destek veriyor; Sanatın çizgisi belli
Filistin üzerinde oynanan vahşi oyunu, İsrail'in yıllardır Filistin toprakları üzerinde uyguladığı vahşeti, en dramatik ve güçlü şekilde ortaya koyan efsane bir karikatürle tanıdık: Hanzala... Filistinli karikatürist Naci El Ali'nin bu tiplemesi Filistin dramının en yakın tanığı olarak Filistin'in sesini dünyaya duyurmuştu. Yüzü hiç bir zaman görünmeyen 'Hanzala'; 1987'de Londra'da, İsrail istihbarat servisi MOSSAD tarafından susturulmuş, Naci El Ali öldürülmüş ve Hanzala yetim kalmıştı. Hanzala'nın siyah beyaz kanı yerde kalmadı elbet. Çizerler Filistin'de olup bitenleri en güçlü şekilde kağıda aktarmaya devam ettiler. Bir aydır yeniden başlayan saldırılar Filistin'e kucak açan çizerleri yeniden acılı karelerde buluşturdu. Bu isimlerden en önemlisi hiç şüphesiz Brezilyalı çizer Carlos Latuff. Çizgileri Filistin davasının bir bayrağı gibi elden ele, siteden siteye dolaşan Latuff, 30 Kasım 1968 de doğmuş, Brezilyalı sol kesim bir sendikada 1990' dan beri profesyonel karikatürist olarak çalışan bir sanatçı. Onun Filistin davasına destek vermeye iten şey, Batı Şeria'nın işgal edilmiş topraklarını ziyaret etmek üzere "Barış ve Demokrasi için Filistinliler Merkezi"nin davetlisi olarak 1999 'ta Filistin'e gitmesiyle başlıyor. "Orada bir milletin nasıl zalim bir askeri işgal altında yaşadığını görme fırsatı buldum. Al Halil 'de Adris adında bir şahısla karşılaştım, beni ailesiyle tanıştırdı, İsrailli askerler tarafından M 16'nın darbeleri ile kırılan dişini, İsrailli yeni yerleşimciler tarafından evine atılan Molotof kokteyl yüzünden gövdesi yanıktan dolayı sarılı kızını gösterdi. Ve İsrail 'in savaş suçunu göstermek ve Filistinlilerin direnişini desteklemek için her türlü şeyi yapacağıma dair ona söz verdim. Ve bir sanatçı olarak bunu en iyi şekilde yapmanın yolunun yine sanatın içinde olduğunu düşündüm. Mr. Adris ve onun milletine olan sözümü tutmak için o günden beri yapmakta olduğumda budur." diyen Latuff, çizdikleriyle dünyadan çok olumlu tepkiler alsa da İsrail'in kendisini tehdit ettiğini söylüyor.

İsrail 'in sağcı kanadı, Likud partisine ortak bir web sitesinde, kendisine karşı önlem almaları için okuyucularına çağrı yapan bir makale yayınlandığını ve ABD ile İsrail destekçilerinin web günlüğü ve forumlarda karikatürleriyle ilgili çirkin şeyler yazdıklarını belirten Latuff, ölüm tehditlerinin ve küçük düşürücü kampanyaların Filistinlilerin mücadelesine olan desteğini engelleyemeyeceğini kaydederek "İfade özgürlüğü kasten İslami inancın direk aleyhinde konuşmak olunca peygamberleri Hz. Muhammed'i başında bir bomba ile tanımlamak oluyor. Ama Yahudi soykırımı gibi tarihi bir olayla ilgili karikatürler yapmak veya Filistin 'de İsrail ordusunun yaptıklarını Naziler ile kıyaslamak Yahudi düşmanlığı, Yahudi soykırımını inkar oluyor." oluyor.

"Bombalar beni derinden vuruyor"
Türkiye'nin, Müslüman bir ülke olmasına rağmen ABD ve İsrail ile iyi bir dost olduğunu dile getiren Carlos Latuff, Amerika'nın geçtiğimiz 10 yılda Araplara ve Müslümanlara nasıl davrandığının bilincinde olarak Türkiye'nin Washington ile her türlü ilişkiyi kesmesi gerektiğini, İsrail istihbarat biriminin işbirliği ile Öcalan'ın yakalandığını bilecek kadar da Türkiye'yi yakından takip ediyor. Televizyondaki haberlerde İsrail uçakları tarafından atılan ABD bombaları ile parçalara ayrılmış çocukların kendisini derinden yaraladığını söyleyen çizer, Filistinlilerin çektiği acıların küçümsenmesi bittiği zaman, onlarla gerçek bir dayanışma gösterildiği zaman, sivillerin üzerine fosfor bombası atılıyorken basit kınamalarla geçiştirilmediği zaman bu kıyımın duracağına inanıyor. Çizgileriyle Filistin davasına destek çıkan Latuff, Ben Heine, Mike Fluggenock, David Baldinger gibi çizerlerin Filistin'e desteklerini de önemsiyor.

"İsrail terörist bir devlet"
Henüz 25 yaşında olan Belçikalı politik sanatçı Ben Heine de internet üzerinde en çok paylaşılan çizgilerin sahibi. Fildişi Sahili'ndeki Abidjan'da doğan ve şu an Brüksel'de yaşayan Ben Heine, aynı zamanda öğretmenlik yapıyor. Politik karikatür ya da kavramsal illüstrasyonlarla tanınan çizeri Filistin'le ilgili düşünmeye ve çizmeye iten şey ise, gazetecilik okurken Ortadoğu ilişkileri konusunda uzman bir hocasından etkilemesi olmuş. "Filistin ve İsrail çatışmasını konu alan grafik çalışmalarım birçok kez kendi ülkemde sansüre uğradı. Daha çok Araplardan olumlu tepkiler alıyorum, bu da oldukça rahatlatıcı. Değişik zaman dilimlerinde bazı şahıslardan çirkin mailler alıyorum. Fakat bunun için bir şey yapamam. Fikirleri ifade özgürlüğümü ve eleştirisel yanımı kullanarak üretken olmaya devam etmek zorundayım." diyen Ben Heine, sanatın geçici olaylara kalıcılık damgası vurduğunu söylüyor ve gücünün de buradan geldiğini düşünüyor. Kendisini ifade özgürlüğü konusunda son derece geniş, vicdan ve sorumluluk sahibi bir partizan olarak gören Heine, Siyonizm'in son derece eleştirel bir gözle yaklaşılması gereken tehlikeli bir siyasî akım haline geldiğine dikkat çekerek, İsrail tarafından yapılan çok sayıdaki insan hakları ihlalleri karşısında kendisi fena halde sarsılmış ve isyan ederken bulduğunu kaydediyor. "İsrail, terörist bir devlet olma niteliğini her geçen gün pekiştiriyor. Bu kabul edilemez ve buna karşı durulmalı. Dün zulme uğrayan insanlar bugün zalim ve faşistlerin rollerini üstlenmiş durumdalar. Bir politik grafik sanatçısı olarak inanıyorum ki, görevim İsrail'in zulmünü lanetleyen çalışmalar yapmak." diyen Ben Heine, Filistin için çizen Carlos Latuff, David Baldinger, Abonoon, Khalil Bendib'i beğendiğini belirtiyor.

Salih Zengin
s.zengin@zaman.com.tr

Filistinlerin acısı ilhamım


Carlos Latuff (Brezilyalı çizer)
Sanatımın Filistinliler tarafında, Iraklılar ya da zulüm altında olan insanlar tarafında tahsis edilmiş olarak dünya genelinde birçok insana ulaşıyor olması beni çok memnun ediyor. Bu duyarlı bir sanatçı olarak benim görevim. Sevgili Filistinlilerin öldürülüşünü gördüğüm zaman hissettiğim acı, ilhama dönüşüyor ve karikatürlerim ortaya çıkıyor. Onların insanlarda ilgi uyandırmasını diliyorum. Ölüm, işkence ve devlet terörü tanımlayan karikatürlerden zevk alan insanları hayal edemiyorum, tabii US ve İsrail askerleri değillerse...

İsrail vahşetine sessiz kalamam

Ben Heine (Belçikalı çizer)
İsrail'in, Filistin'e uygulanan emperyalizm ve şiddete dur demeye devam etmek zorundayız. Umut ediyorum ki bir gün Filistin barışçıl komşuları ile beraber özgür ve bağımsız olur. Acı yerine, sürekli çiçekleri çizebilmek isterdim. Fakat İsrail'in vahşi tecavüzleri karşısında sessiz kalırsam kendimi suçlu hissederdim. Yakın bir zamanda çizdiğim "Bir şeyler yanlış olmalı" karikatürüm gerçekten etkileyici. Başrolde oynayan kişilerin muhatap oldukları orantısız gücü gösteriyor. Filistinli siviller ve masumlar için sonuç gerçek, çok can acıtıcı ve daha dramatik. Gazze hastaneleri ağır yaralılarla dolu iken İsrail ordusu tarafından Gazze'nin elektriklerinin kesilmesine karşısında gerçekten derinden sarsıldım ve şok oldum.

Gazze'de yaşanan acıları mizahçıların anlatması zor

Erdil Yaşaroğlu (Penguen Dergisi çizeri)
Gazze'de yaşanan acıları mizahçıların anlatması zor tabii ki... Rahatsız olduğum için çiziyorum. Çünkü en iyi yapabildiğim iş bu. Hiçbir şey yapamazsam Taksim Meydanı'na bir tabure koyar, üstüne çıkar bağırırım. Penguen Dergisi olarak İsrail'in Gazze'de yaptığı insanlık dramından çok rahatsız olduk ve bunu karikatürlerimizle okuyucularımıza anlatmaya, duyarlılığı arttırmaya çalıştık. Orantısız ve acımasız güç kullanımını anlattık karikatürlerimizde. Bu karikatürlerimiz komik ve eğlenceli olmadı tabii ki. Okuyucularımızın orada yaşanan acıları biraz olsun hissedebilmelerini saylayabildiysek, onların daha duyarlı ve tepkili olabilmelerini sağlayabildiysek, iyi bir şey yapmışız demektir.

Bu vahşeti resmetmeye benim kalemim yetmez

Dağıstan Çetinkaya (Zaman Gazetesi çizeri)

Böyle bir vahşeti tam anlamıyla resmetmeye benim kalemim yetmez. O katledilen çocukların görüntülerini görünce kin, nefret ve hüzün birbirine karışıp ruhumda fırtınalar koparıyor. Hüzün çizgileri çizmek hiç bir zaman bu kadar zor olmamıştı. Açık bir mezarın köşesine büzüşmüş korkulu gözlerle ölümü bekleyen o Gazzeli çocuğu çizebilmek için yirmi dört saat derin bir uykuya daldım, beynimdeki katliam görüntülerinden kurtulmak için. Uyandığımda mezarın içinde ölümü beklerken buldum kendimi...

Zaman