Düşünceyi Geliştirmede Görsel Bir Uyaran Olarak Karikatürün Algısav İşlevleri!

( YAZININ BİR BÖLÜMÜ AŞAĞIDA YER ALMIŞTIR. YAZININ TAMAMI KAR DERGİSİNDEN OKUNABİLİR, KAYNAK GÖSTERİLMEDEN YARARLANILAMAZ)

DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRMEDE GÖRSEL BİR UYARAN OLARAK KARİKATÜRÜN ALGISAV İŞLEVLERİ

Hasan EFE
hasanefe2000@gmail.com

Günümüzde hızla ilerleyen bilim ve teknoloji, sanatı da kuşatıp boğmaktadır, denebilir mi?
Bu sorunun yanıtını verebilmek için bulunduğumuz yer önemlidir.
Eğer tüketici bir toplumun salt alıcılarıysak yanıtımız hayır olabilir. Buna itirazımız olmaz. Çünkü salt alıcı olan toplumun bireyleri, üretim sürecindeki yaratıcılığı yaşamadıkları ya da yaşayamadıkları için kendilerine sunulan bilim ve teknoloji ürünlerindeki “tasarım”ı bir sanat ürünü olarak algılayıp edilgen duruma getirilirler.
Bu, üreten ve tüketen için de işleyen tecimsel bir süreçtir.
(…..)
Aynı süreç ilerleyen yıllarda da işler gider.
Birey olarak bizim bu sürece katkımız ne olur?
Tüketmek!
(…..)
Tüketen bir toplumun bireyleri fiziksel ve bilişsel edilgenliğe sokulduğunda; “nasıl” , “niçin”, “neden” vb… sorularla da yüz yüze gelmezler. Sonuçta bu bireyler “en etkileyici görsel bir uyaran olan karikatür sanatı” ile de etkenleştirilememektedir. Çünkü bireyin bilişsel gelişimi sağlıklı işletilmemiştir.
“Sormayan bir toplumda birey olmak nasıl bir duygudur?” ya da
(……)
Bu sorular beni Piaget ve Vygotsky’nin bilişsel kuramlarına götürdü. Piaget’in işlemöncesi evresindeki (2-7 yaş) bir erken çocuk, bu süreci sağlıklı bir şekilde geçirememişse gelişimin ilerleyen yıllarında edilgen bir birey olarak toplumdaki varlığını sürdürür. Bir de Vygotsky’nin yakınsak gelişim alanı olarak adlandırdığı bu evrede çocuk, bilişsel gelişimini bir öğretmen ya da kendine yakın bir gelişkin yardımıyla aşarak bir üst basamağa doğru ilerleyerek bilişsel gelişimini sürdürebilir. Eğer bu gelişim sağlıklı değilse bireyin gelişimi de birçok sorunları beraberinde getireceği şüphe götürmez.
(……)
Yazının başında sözünü ettiğimiz edilgen tüketicilik, etkisiz görsel uyaranlarla bireyi düşündürüp sorgulayan değil, salt gülen durumuna getirebilir. O zaman, bileşiminde(sentez) düşünce, ironi ve çizgi olan bir karikatürün düşünceyi geliştirmede görsel bir uyaran olarak işlevi ne olmalıdır?
(……)
İşlevi salt güldürmek olan bir karikatür kişiyi soran bir birey durumuna getirebilir mi?
Öyleyse gülmenin işlevleri üzerinde durulmalı ki, bu bir başka yazının konusu olsun. Burada gülmenin farklı işlevleri olduğunu da belirttikten sonra şu karikatürlere bir bakalım.

1. Mohan - India

2. Gujjar B G- India

3. Julian Penapai- Romania

4. Yuri Ochakovzky - Israel

5.Emre Ulaş - Türkiye

Bu tartışmadan sonra yukarıdaki karikatürlerden hangisi görsel bir uyaran olarak daha etkilidir? diyerek yazıyı sonlandıralım.

Kaynaklar:
1.Yaşam Boyu Gelişim, Gelişim Psikolojisi, 13. Basımdan Çeviri, Life-Span
Development, Çeviri Editörü: Prof. Dr. Galip Yüksel, Mc Grav Hill, John W. Santrock,
Nobel, Ekim 2011
2.Karikatür 1. Mohan, India, http://www.indianink.org/editors_choice.shtml
3.Karikatür 2. Gujjar B G- India, http://www.indianink.org/editors_choice.shtml
4.Karikatür 3. Yuri Ochakovzky – Israel, http://www.indianink.org/editors_choice.shtml
5.Karikatür 4. Yuri Ochakovzky – Israel, http://www.indianink.org/editors_choice.shtml
6.Karikatür 5. Emre Ulaş – Türkiye, http://www.bigumigu.com/haber/2008/11/09/