1.Uluslararası UWC Karikatür Yarışması Analizi
UWC NEDİR?..
Kısa adı UWC olan Union of World Cartoonists (Dünya Karikatüristler Birliği) karikatürist Ahmet ALTAY ve karikatürist Murat YILMAZ tarafından 2016 yılında kurulmuştur. Birliğin amacı Dünya'daki karikatürcülerle tanışmak, fikir alışverişinde bulunmak ve hep birlikte çeşitli etkinlikler yapmaktır. Bu birlikteliği ilk önce sanal ortamda yapmayı planlayan UWC yönetimi bunda fazlasıyla başarılı olmuştur. Resmi internet sitesinde (
http://www.worldcartoonists.com/) ve sadece karikatürcülerin kabul edildiği facebook grup sayfasında (
https://www.facebook.com/groups/uwcartoonists/) toplam 1500 kişiyi geçkin üyesi bulunmaktadır. 40 ülkede UWC Temsilcisi ve Danışma Kurulu üyeleri vardır. Yakında bu temsilciler ve danışma kurulu üyeleri tek platformda bir araya getirilip UWC Danışma Kurulu başlığı altında daha geniş kesimlere yayılacaktır. Şu anda internet ortamında faaliyet gösteren UWC çok yakında tüzel kişiliğine kavuşup merkezi İstanbul'da olmak üzere resmi bir dernek haline getirilecektir. Bu konuyla ilgili yasal çalışmalar devam etmektedir. UWC hakkında daha fazla bilgi almak, yayınladığı Cartoon Magazine dergisinin sayılarını görmek ve bu zamana kadar ki yapmış olduğu işlere
http://www.worldcartoonists.com/ internet sitesinden bakabilirsiniz.
1. ULUSLARARASI UWC KARİKATÜR YARIŞMASI ANALİZİ
UWC 2 sene içinde 4 tane uluslararası karikatür yarışmasının organizasyonunu yapmıştır. Bu organizasyonlar yarışmayı düzenleyen kurumlar ve yarışmaya katılan karikatürcüler tarafından büyük beğeni almıştır. Yalnız karikatürcülerle yaptığımız görüş alışverişlerinde karikatür yarışmalarından ve özellikle jüri üyelerinin verdiği kararlardan çok büyük şikayetler olduğunu gördük. Gerek facebook grubunda gerekse özel yazışmalarımızda bu konu hakkında çok sohbetler yaptık. Bunun üzerine UWC yönetimi olarak şöyle bir karar aldık; bir karikatür yarışması düzenleyelim ve konusu da "karikatür yarışmaları" olsun. Yarışma kararını alırken para ödülü veremeyeceğimiz için katılım sayısının ne kadar olacağını tahmin edemiyorduk. Ama sonradan ilginin çok büyük olduğunu gördük. Çünkü aslında yarışmayı düzenlemekteki amacımız "sosyal bir deney" yapmaktı. Bu deneye ne kadar çok karikatürcü katılırsa deney o kadar başarılı olacaktı.
Yarışma sonuçlandıktan sonra UWC olarak yaptığımız bu sosyal deneyi ve gözlemlerimizi analiz formatında karikatürcü arkadaşlarla paylaşmayı uygun gördük.
- Yarışmanın başlangıcında ilk dikkatimizi çeken bazı karikatürcülerin yarışmanın konusunu anlayamamış olmalarıydı. Örneğin bir çok kişi bize daha önce karikatür yarışmalarından ödül aldıkları karikatürleri gönderdiler. Mecburen yarışmanın konusuna uygun olmadıkları için bu karikatürleri elemek zorunda kaldık.
- Ön elemeyi geçen karikatürleri yayınladıktan sonra oylamanın güveninirliği çok önemliydi. O nedenle oylamayı sosyal medya hesapları üzerinden değil direk email üzerinden almayı uygun gördük. Çünkü sosyal medya üzerinden yapınca herkes arkadaş listelerindeki insanlara söyleyip karikatürüne oy verilmesini isteyecekti. Bu oy verenler de karikatürcü olmadıkları ve dolayısıyla karikatüre değil de karikatürcü arkadaşlarına oy verecekleri için dürüst bir oylama olmayacaktı. Arkadaşları çok olanlar en çok oyu alacaklardı. Fakat sadece email üzerinden oylamaları kabul edince bunun önüne geçmiş olduk.
- Oylamada sadece yarışmaya karikatür gönderen ve ön elemeyi geçen karikatürcülerin oylarını kabul ettik. Çünkü hem yarışmaya karikatür göndermeyip hem de oylamaya katılıp söz sahibi olmalarını adil görmedik. Eğer karikatür yarışmalarını eleştireceksen "önce çiz, sonra eleştir" mantığını devreye soktuk. Tabiri caizse "hariçten gazel okumanın" önüne geçtik.
- Oylamada ön elemeyi geçen karikatürlerin sayısını özellikle fazla tuttuk. İçlerine çizgisi ve espiriyi veriş şekli acemi olan arkadaşları da özellikle koyduk. Bu arkadaşlara kaç oy verileceğini merak ediyorduk. Ve ilginçtir ki bu arkadaşlara bir çok karikatür yarışmalarında ödüller kazanmış usta karikatürcülerin oy verdiklerini gördük.
- Yarışmada oy kullanmaları için ön elemeyi geçen 83 karikatürcüye email yazdık. Bunlardan 54 tanesi oylamaya katıldı.
- Oylama sonucunda çok ilginç bir tablo ortaya çıktı. İlk 5'e giren karikatürcülerin en fazlası 12 oy, en azı 9 oy aldı. Aralarında fark da bir oydu. Yani 54 kişiden 12 kişinin oyu yarışmanın birincisini belirledi. Normal bir yarışmada jürinin 3'te 2'sinin oylarıyla birinci seçilirken bu yarışmada 5'te 1'inin oylarıyla yarışmanın kazananları belli oldu. Yarışma jürisi yarışmada bir bütünlük sağlayamadılar. Çok farklı karikatürlere oy vererek çok dağıldılar.
- Oy kullananların çoğu ön elemeyi geçen karikatürleri çok fazla incelemediler. Halbuki ön elemeyi geçen karikatürler arasında çok benzer karikatürler vardı. Ve oylamaya katılanların çoğu bu benzer karikatürlere de oy verdi. Sadece bir karikatürcü benzerini gördüğü için oyunu değiştirdi. (Yarışma sonuçları açıklandıktan sonra benzer karikatürleri de yayınladık.
http://karikaturhaber.blogspot.com/…/1-uluslararas-uwc-kari…)
- Oy kullananlar karikatürdeki espirilerden çok çizgilerin ustalığına oy verdiler. Yani karikatürdeki espirinin konuya uygun olup olmadığını çok incelemediler. Sadece çizgisine oy verdiler.
- Oy kullananlar arasında karikatürden çok arkadaşlarına da oy verenlerin sayısı da fazlaydı. Yani tabiri caizse "arkadaş kayırma" bu yarışmada da etkindi. Sosyal medya hesapları üzerinden birbirlerine oy verdiklerini açık açık yazanlar oldu. Yani "ben oyumu sana verdim sen de bana ver" ricası bu yarışmada da yapıldı.
- Fakat bu arkadaşlar tüm bu atraksiyonlara rağmen yarışmanın sonuçlarına çok fazla etki edemediler!. Kazanan karikatürcüler oylamaya katılanların hür iradeleriyle kazanmışlardır.
- Bu yarışma şunu göstermiştir ki Dünya'da bir çok karikatürcü var ama jüri üyeliği yapabilecek karikatürcü sayısı çok az!.. Çünkü jüri üyeliği yapabilmek için karikatürcünün vizyonunun geniş olması lazım. Dünya karikatürünü çok yakından takip etmesi gerekiyor. Sadece kendi karikatürlerini ve katıldığı yarışmaları takip eden karikatürcü vizyonu dar karikatürcüdür. Bu dar vizyonuyla jüri üyeliği yaptığında sağlıklı kararlar veremiyor!..
UWC'NİN KARİKATÜR YARIŞMALARINDAKİ KRİTERLERİ
UWC olarak karikatür yarışmalarında özellikle benzer karikatürler konusunda çok hassasız. Çünkü en çok şikayet konusunun bu benzer karikatürler olduğunu gördük. UWC olarak "benzer karikatür demek çalıntı karikatür demek değildir" görüşündeyiz. Her karikatürün benzeri çıkabilir. Bu gayet normaldir. Fakat karikatür yarışmalarının amacı daha önce çizilmemiş ÖZGÜN KARİKATÜRLERİ bulup ödüllendirmek olmalıdır. Herkesin düşünebildiği ve çizebileceği karikatürler yarışmalarda ödül aldığında yarışmanın kalitesi düşmektedir.
Bu nedenle UWC olarak karikatür yarışmalarındaki düzenleme stratejimizi aşağıdaki şekilde yapmayı uygun buluyoruz.
1- Yarışmanın duyurusu yapılır.
2- Yarışmanın duyurusu yapıldıktan sonra yarışmanın konusuna uygun karikatürler internet üzerinden araştırılıp arşivlenir. Örneğin geçen sene 1. Uluslararası Kudüs karikatür yarışmasının organizasyonunu yaptığımızda internette Kudüs ile ilgili çizilmiş 250 civarında karikatürü arşivlemiştik.
3- Arşivlediğimiz bu karikatürlere göre benzer ve kopya karikatürleri ilk değerlendirmede eliyoruz.
4- Daha sonra ön elemeyi geçen karikatürleri UWC'nin sitesinde bir hafta boyunca yayınlıyoruz.
5- Bu bir hafta boyunca benzer karikatürler konusunda gelen ihbarları not edip onları da arşivliyoruz.
6- Jüri toplantısında bu yapılan ihbarları jüri üyelerine sunuyoruz. Jüri üyeleri bu ihbarlara göre değerlendirme yapar. Gelen ihbarlara katılıp katılmamayı jüri üyelerinin insiyatifine bırakıyoruz.
7- Tüm bu değerlendirmelerden sonra da sonuçları açıklıyoruz.
Merak edenler jüri toplantılarımızla ilgili daha detaylı bilgileri bugüne kadar jüri üyeliği yapmış arkadaşlarımızdan alabilirler.
Şimdiye kadar organize ettiğimiz 3 uluslararası karikatür yarışmalarında sonuçlar açıklandıktan sonra benzer karikatür ihbarları gelmedi. Bu hiç gelmeyecek anlamına gelmiyor. Elbette bizim de organize ettiğimiz yarışmalarda benzer karikatürler ödül alabilir. Ama hiç olmazsa elimizden geleni yaptığımız için vicdanen rahat olmuş oluruz.
UWC olarak karikatür yarışmalarında "ünlü karikatürcü" ayrımı yapılmasını doğru bulmuyoruz.
Karikatür yarışmasında "kişilere değil karikatürlere oy verilmesi gerektiğini" düşünüyoruz. O nedenle yaptığımız organizasyonlarda ünlü olsun, olmasın yarışmaya katılan tüm karikatürcüler aynı itibarı görürler. Çünkü insanlar binbir emek ve özveriyle karikatür yarışmalarına hazırlanıyorlar. Bu emeklerin vizyonu dar jüri üyeleri tarafından ve ahbab çavuş ilişkileriyle ödüllendirilme yapılarak heba edilmesini uygun görmüyoruz.
Karikatür yarışmalarında jüri üyeliği yemek yenip içki içmek için yapılmamalı. Jüri üyeliği teklifi yapılan kişiler bu teklifin gereğini yerine getirip jüri değerlendirmesine kadar çeşitli araştırmalar yapıp toplantıya hazırlıklı gelmeliler.
UWC olarak karikatür yarışmalarında illüstrasyonlara değil KARİKATÜRLERE oy verilmesi gerektiğini düşünüyoruz!.. Maalesef bazı yarışmalarda görselliğinden dolayı illüstrasyon tarzı çizimlere ödüller verildiğini görüyoruz. İllüstrasyon ayrı karikatür ayrıdır. Eğer illüstrasyon tarzı çizimlere ödül verilecekse yarışmanın adı "illüstrasyon yarışması" olmalıdır. O nedenle jüri üyeleri de hiç karikatür çizmemiş illüstrasyon çizerleri değil karikatürcüler olmalıdır.
Maalesef özellikle son 15 yıldır karikatür yarışmalarına güven ve katılım azaldı. Bir çok karikatürcü yarışmalara katılmama kararı alarak karikatür yarışmalarını protesto etmeye başladı. Ve bazıları da bu protestolarında haklı. Çünkü bazı karikatür yarışmalarının sonuçları maalesef tam bir facia!.. Bu facia sonuçlardan sonra yarışmalara katılmama kararlarına hak veriyoruz. UWC olarak karikatür yarışmalarına karşı bu güvensizliği en aza indirirsek kendimiz başarılı sayarız!.
UWC olarak hakkımızda yapılan eleştirilere açık olduğumuzu fakat hakaretlere karşı sağır ve kör olduğumuzun bilinmesini istiyoruz. Polemik üreten değil çizgi üreten bir topluluk olma gayreti içindeyiz.
Herkese iyi çalışmalar.
Union of World Cartoonists (UWC)
Dünya Karikatürcüler Birliği Yönetimi
.jpg)
.jpg)
.jpg)
